Van nature is onze geest continue bezig met willen ervaren op zo veel mogelijk manieren. Vaak is onze geest daarom de baas in ons leven. We moeten dit, moeten dat niet vergeten en worden van hot naar her gesleept door allerlei verleidingen en verlangens.

We gebruiken onze geest op een intellectuele manier om van alles te leren, begrijpen, regelen, plannen en besturen, maar hoe we onze geest kunnen beheersen wordt ons niet geleerd en weten eigenlijk te weinig mensen wat van. Besef dat alles wat we denken, zeggen en doen begint in de geest en dat we door de geest te begrijpen de geest kunnen leren beheersen.

Door meditatie kunnen we de geest leren kennen, de natuur van onze geest ontdekken, hoe we van binnen werken, ook kunnen we de geest trainen zodat we deze uiteindelijk zelf kunnen beheersen in plaats van dat de geest ons beheerst. Ook kunnen we in meditatie de geest leren zuiveren van allerlei onzuiverheden en inzichten krijgen die veel dieper gaan dan onze dagelijkse bezigheden.

Door concentratie meditatie kunnen we ons bewustzijn verruimen en hogere staten bereiken die ons in staat stellen de realiteit te ervaren zoals deze is ipv hoe we denken dat deze is. Door inzicht meditatie kunnen we onze aandacht vestigen op bepaalde onderwerpen en directe kennis ontvangen over deze onderwerpen.

Om de geest te zuiveren is het noodzakelijk deze eerst te kalmeren. En als je nog niet weet hoe je dat moet doen, kan dat best lastig zijn, want de geest laat zich niet forceren. Om de geest te kalmeren kun je deze het beste een specifieke taak geven, veel meditatie is daarom gefocust op het vestigen van aandacht op automatische processen zoals ademhalen.

De geest zuiveren en het verruimen van bewustzijn kun je niet uit een boek leren. Dit kun je alleen leren door het zelf te trainen en ervaren.

I. Tijd vrijmaken

Meditatie gaat vooral over bewust zijn wat er nu gebeurt. Meditatie is daarom makkelijker zonder afleidingen of verplichtingen. Neem een specifieke duur waarin je ongestoord de tijd kunt nemen, bijvoorbeeld 15 minuten ’s morgens wanneer je wakker wordt en je (nog) niet mentaal bezig bent met allerlei “moetjes”.

II. Een rustige plek zoeken

Op een afgelegen plaats, in het bos, park, buiten in de tuin, op je kamer, in elk geval ergens waar je op je gemak bent en zo ver mogelijk verwijderd van allerlei afleidende apparaten of andere mensen. Neem bij voorkeur niet een geluidsdichte kamer, omdat ook het opmerken van geluiden kunnen helpen bij het verdiepen van de meditatie.

III. Een comfortabele houding

Maak het een comfortabele rechtop zittende houding, met een rechte rug. Je hoeft echt niet per se met gekruiste benen op de grond te zitten, mediteren kan prima op een stoel. Om het lichaam tot rust te brengen moet je afhankelijk van je progressie soms een lange tijd zitten om de juiste concentratie te bereiken, zorg er daarom voor dat het een houding is die je kunt volhouden en niet te veel afleidt.

IV. Sluit de ogen

Begin te ontspannen en richt je aandacht naar binnen, door de ogen te sluiten verminder je afleidingen van buitenaf en kun je aandacht beter concentreren op wat er nu gebeurt.

V. Concentratie

Nu is het tijd om te verzinken in het huidige moment en het lichaam en geest te kalmeren. Dit kun je doen door de geest bijvoorbeeld een taak te geven.

• Aandacht richten op de ademhaling.
  Ademhalen gaat vanzelf en je adem heb je altijd bij je, het is daarom een redelijk eenvoudig om de geest te focussen op de ademhaling. Probeer niet de manier van ademen te controleren, maar wees jezelf bewust van de ademhaling. Adem op een normale manier en focus op de weg die de adem neemt, van de neus tot hoe het je longen vult. Let op de natuurlijke flow van de adem
• Aadacht richten op sensaties van het lichaam.
  Begin bij je hoofd en scan je lichaam op sensaties naar beneden. Ga elk lichaamsdeel af, benoem ze. Misschien voel je iets tintelen, prikkelen, voelt het zwaar, pijnlijk, aanvaard het en wees bewust van de sensaties die we via het lichaam ervaren.
• Aandacht richten op geluid.
  Je kunt ook letten op geluiden, hoor de vogels, ventilator, druppelend water, wees bewust van de geluiden die je hoort.
• Aandacht richten op een mantra.
  Je kunt ook mantra's gebruiken om te concentreren. Mantra's zijn specifieke woorden, zinnen of geluiden die verbaal of mentaal herhaald kunnen worden en als hulpmiddel gebruikt worden om te concentreren.

VI. Omgaan met afleiding

Telkens wanneer er een geluid van buitenaf komt of er een sensatie optreedt in je lichaam, elke vorm van verstoring, wees jezelf er dan bewust van en focus er de aandacht op zonder te oordelen. Merk het op, benoem het voor wat het is. Een kleur, een geluid, een geur, een smaak, een aanraking, een gevoel.

Het kan zijn dat de geest begint te spartelen, er allerlei gedachten opkomen die je vertellen dat je op moet geven, dat het zinloos is wat je aan het doen bent, herken ook gedachten voor wat ze zijn, dit zijn gedachten. Mocht het echt niet meer lukken, dan kun je altijd op elk gewenst moment stoppen en op een ander moment opnieuw proberen, het is allemaal ok, er is geen goed of fout.

VII. Opnieuw concentreren

Zodra de verstoring is opgemerkt en benoemd is ga je terug naar de ademhaling of waar je op dat moment ook op aan het concentreren was. Het kan ook gebeuren dat meditatie regelmatig heen en weer springt van verstoring naar concentratie. Probeer wat er gebeurt niet te veel aandacht te geven, probeer in het huidige moment te blijven. Wees bewust van wat er gebeurt, de geest is aan het loslaten en kalmeren.

VIII. De geest trainen

Wanneer de geest gekalmeerd is, kun je een gelukzalig gevoel ervaren, dat is pas gelukkig zijn! Op dat moment kun je het laten zoals het is, of de geest nog verder trainen en het bewustzijn verruimen, je aandacht vestigen op verschillende onderwerpen om zo directe kennis te ontvangen, diepe inzichten te krijgen over de werking van de geest en deze te bevrijden van alles wat ons niet in staat stelt om de altijd voortdurende realiteit van het heden te ervaren.

IX. Hindernissen overwinnen

Meditatie is niet altijd even makkelijk, ook is het zo dat wat je het ene moment ervaart door gewijzigde staten van bewustzijn op een ander moment heel anders ervaart. En vroeg of laat kun je tegen een aantal hindernissen aanlopen die tijdens je meditatie kunnen optreden. Het is belangrijk om deze hindernissen te leren kennen want hoe eerder je ze herkent, hoe minder effect ze hebben op je meditatie.
Deze hindernissen hebben ook allemaal een manier om ze te overwinnen.

• Zintuigelijk verlangen
  
• Aversie, woede of boosheid
  
• Luiheid, vermoeidheid, traagheid
• Rusteloosheid, spijt, spanning
• Twijfel, aarzeling, angst

X. Pure wijsheid

Door aannames en gewoontes hebben we een wereldbeeld wat ver van de werkelijkheid af kan liggen en dat belet ons inzicht te krijgen in onze ware aard. Wie de geest met discipline traint, zich inspant de geest te zuiveren van alle vervuiling, al het kwade weet te voorkomen en het juiste weet te cultiveren zal nieuwe inzichten ontvangen. Pure wijsheid die in ieder levend wezen aanwezig is en het mooie hiervan is, dat we het alleen hoeven te zoeken in onszelf.